H Λέσβος των προσφύγων και του Μυριβήλη

Το νησί των προσφύγων, τότε και σήμερα. Τότε που ο Μυριβήλης έγραψε την Παναγία την Γοργόνα, υπαρκτή τοποθεσία στη Λέσβο, αναφερόταν στους Έλληνες πρόσφυγες της μικρασιατικής καταστροφής. Αυτούς που κατέφθασαν στο νησί λαβωμένοι, με τα νεκρά παιδιά τους αγκαλιά, αφήνοντας τα σπίτια και τους αγαπημένους τους πίσω. Ο συγγραφέας δίνει περιγραφές που μοιάζουν με τις σημερινές. Οι τότε ντόπιοι έδιναν τροφή και μία προσωρινή στέγη στους ξεσπιτωμένους, οι οποίοι έμειναν και έγιναν κομμάτι του νησιού, όμως πάντα ήλπιζαν για την επιστροφή.

Παναγία η Γοργόνα

Σήμερα, οι πρόσφυγες δεν είναι Έλληνες, όμως αυτοί που τους βοηθάνε στα λιμάνια της Λέσβου είναι απόγονοι προσφύγων. Και έχουν στο αίμα τους τον πόνο του πολέμου και της προσφυγιάς, γι' αυτό και έγιναν σωτήρες τους με κάθε κόστος. Όπως κάποτε είχαν γίνει κάποιοι άλλοι σωτήρες για τους παππούδες τους στο ίδιο ακριβώς μέρος, έτσι κι αυτοί σήμερα ξεπληρώνουν το χρέος τους βοηθώντας τα θύματα του Συριακού πολέμου.

Διαχρονικότατο το αριστούργημα του μεγάλου συγγραφέα. Ξύνει πληγές σε όσους αρνούνται να δουν το πρόβλημα των προσφύγων και να βοηθήσουν. Θυμίζει στο σύγχρονο Έλληνα ότι κάποτε ήταν και ο ίδιος πρόσφυγας. Ούτε ένα αιώνα πριν. Όσο για την περιγραφή της Λέσβου, λίγα έχουν αλλάξει από τότε μέχρι σήμερα. Το τοπίο κρατάει τη μαγεία και την άγρια ομορφιά του και η Παναγία η Γοργόνα παρατηρεί από το ψηλό της βράχο τους ψαράδες και τους ναυτικούς του Αιγαίου που ρίχνουν άγκυρα στα νερά της.